TÜRKİYE'NİN REKABET GÜCÜNÜN AÇIKLANMIŞ KARŞILAŞTIRMALI ÜSTÜNLÜKLER YÖNTEMİYLE ANALİZİ (2005-2018 DÖNEMİ)
Öz
Günümüzde özellikle liberal piyasa ekonomisine bağlı olarak uluslararası ticaret yaygın hale gelmiş ve ülkeler yoğun bir rekabet ortamı içerisine girmişlerdir. Bu sebeple ülkeler uluslararası alanda hedefledikleri pazar payına sahip olabilmek, toplumun refah seviyesini yükseltebilmek ve ekonomik büyüme sağlayabilmek amacıyla rekabet güçlerini arttırmaya çalışmaktadırlar. Günümüzde dış piyasalarla rekabet edebilecek üretim ve ihracat yapısına sahip ülkeler refah düzeyini arttırarak, dünya piyasalarında öne çıkabilmektedir. Bu amaçla ülkelerin rekabet güçlerinin ölçümü ve birbiri ile karşılaştırılmasında farklı tekniklere başvurulmaktadır. Söz konusu ölçüm tekniklerinden bir tanesi de Açıklanmış Karşılaştırmalı Üstünlükler (AKÜ) yöntemidir. Bu çerçevede Türkiye’nin dış ticaret açısından bir değerlendirmesi yapılarak özellikle dışa bağımlılığını azaltmada hangi ürün gruplarında avantaj ya da dezavantaj sahibi olduğunu tespit etme ihtiyacı bu çalışmanın ortaya çıkış noktasını oluşturmuştur.
Çalışmanın amacı, Türkiye’nin en çok ihracat yaptığı 10 ülke ile ticaret hacmi karşılaştırılarak 97 ürün grubu içinden rekabet gücünün ortaya konulmasıdır. Çalışmada Balassa’nın AKÜ yönteminden yararlanılmıştır. Araştırmada ortak veri mevcudiyetine bağlı olarak 2005-2018 dönemi ele alınmıştır. Analiz aşamasında kullanılan veriler Uluslararası Ticaret Sınıflandırması TradeMap veri tabanından elde edilmiştir. Analiz sonucuna göre Türkiye’nin 97 ürün grubundan ortalama olarak 42’sinde karşılaştırmalı üstünlüğe sahip olduğu, bu 42 ürün grubu içinden 19 adet üründe ise yüksek rekabet gücü elde ettiği bulgusuna ulaşılmıştır.
Anahtar Kelimeler
Rekabet Gücü Açıklanmış Karşılaştırmalı Üstünlükler Balassa İndeksi
Kaynakça
- Akyüz, C.K. (2019). Açıklanmış Karşılaştırmalı Üstünlükler İndeksi Kullanılarak Kâğıt ve Kâğıt Ürünleri Sanayi Sektörünün Rekabet Gücünün Belirlenmesi. Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 21(1), 164-171.
- Altuntaş, M. (2010). Türkiye’de Otomotiv Ana Sanayi ve Uluslararası Rekabet Gücü. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
- Ardıç, B. (2017). Türkiye’nin Açıklanmış Karşılaştırmalı Üstünlüklerinin Belirlenmesi. İnternational Academic Journal, 1(1), 8-21.
- Bakımlı, E. (2011). Türkiye İmalat Sanayi ve Alt Sektörlerinin Uluslararası Rekabet Gücü: Mevcut Durum ve Potansiyel Analizi. Doktora Tezi, Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Muğla.
- Bashimov, G. (2016). Elma İhracatında Türkiye’nin Karşılaştırmalı Üstünlüğü. Adnan Menderes Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 13(2), 9-15.
- Bashimov, G. (2017). Türk Tekstil ve Hazır Giyim Sektörünün Uluslararası Rekabet Gücü: ASEAN-5 Ülkeleri ile Karşılaştırmalı Analizi. Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(2), 1-15.
- Bayraktutan, Y. (2003). Bilgi ve Uluslararası Ticaret Teorileri. Kocaeli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 4(2), 175-186.
- Çivi, E. (2001). Rekabet Gücü: Literatür Araştırması. Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İİBF Dergisi, 8(2), 21-38.
- Çizmeci, H. (2010). Türkiye Seramik Kaplama Malzemeleri Sektörünün Rekabet Gücü. Yüksek Lisans Tezi, Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Uşak.
- Çöp, S. (2016). Türkiye Tekstil Sektöründe Uluslararası Rekabet Gücünün Açıklanmış Karşılaştırmalı Üstünlükler Yöntemi ile Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Ticaret Üniversitesi Dış Ticaret Enstitüsü, İstanbul.
- Engin, E. (2013). Açıklanmış Karşılaştırmalı Üstünlükler Yaklaşıma Göre Türkiye Oluklu Mukavva Ambalaj Sektörünün Rekabet Gücü. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Kültür Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Erdoğan, E. (2014). Türk Elektronik Sektörünün 2000-2012 Dönemi İçin Uluslararası Rekabet Gücünün İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Erkan, B. (2012). Ülkelerin Karşılaştırmalı İhracat Performanslarının Açıklanmış Karşılaştırmalı Üstünlük Katsayılarıyla Belirlenmesi: Türkiye- Suriye Örneği. ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 8(15), 195-218.
- Erkekoğlu, H., Kılıçarslan, Z. ve Göknar, H. (2014). Kayseri İlinin Mobilya Sektörü Rekabet Gücü: Açıklanmış Karşılaştırmalı Üstünlükler Endeksi. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (44), 1-22.
- Eroğlu, Ö. ve Özdamar, G. (2005). Türk İmalat Sanayiinin Rekabet Gücü ve Beyaz Eşya Sektörü Üzerine Bir İnceleme. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(2), 1-21.
- Gökmenoğlu, S.M., Akal, M. ve Altunışık, R. (2012). Ulusal Rekabet Gücünü Belirleyen Faktörler Üzerine Değerlendirmeler. Rekabet Dergisi, 13(4), 3-43.
- Gürpınar, K. ve Barca, M. (2007). Türk Mobilya Sektörünün Uluslararası Rekabet Gücü Düzeyi ve Nedenleri. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(2), 41-61.
- Işıkçı, E. (2013). Türkiye İhracatında Ürün/Ürün Grupları Rekabet Güçlerinin Açıklanmış Karşılaştırmalı Üstünlükler (AKÜ) Endeksi Kullanılarak Analizi. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- Jumashova, M. (2016). Türkmenistan Ekonomisi’nin Rekabet Gücünün Açıklanmış Karşılaştırmalı Üstünlükler Yöntemi ile Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Ticaret Üniversitesi Dış Ticaret Enstitüsü, İstanbul.
- Kelleci, S.Ü. (2009). Avrupa Birliğine Giriş Sürecinde Türkiye’nin Rekabet Gücü: Karşılaştırmalı Üstünlükler Modeline Göre Sektörel Bir Analiz. Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.
- Makochekanwa, A. (2007). Botswana’s Revealed Comparative Advantage. Department Of Economics, University Of Pretoria, South Africa, MPRA Paper No. 34564, ss:1-26.
- Özdemir, A. (2019). Türkiye Plastik Sektöründe Uluslararası Rekabet Gücünün Açıklanmış Karşılaştırmalı Üstünlükler Kuramı Açısından Analizi. Yüksek Lisans Tezi, Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Manisa.
- Özdemir, M.B. (2018). Türkiye’nin Seçili Tarım Ürünlerinin Açıklanmış Karşılaştırmalı Üstünlükler Yöntemi ile Rekabet Gücü Analizi. Doktora Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
- Sarıçoban, K. (2016). Ülkelerin İhracat Rekabet Güçlerinin Belirlenmesi: Türkiye ve G-20 Ülkelerinin Karşılaştırmalı Analizi. Doktora Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
- Sujova, A. Ve Hlavackova, P. (2015). Sectoral Analysıs Of Competıtıveness Of Wood Processıng Industry In The Czech Republıc. Acta Unıversıtatıs Agrıculturae Et Sılvıculturae Mendelıanae Brunensıs, 63(1), 293-302.
- Şahin, D. (2015). Türkiye ve Çin’in Tekstil ve Hazır Giyim Sektöründe Rekabet Gücünün Analizi. Kırgız-Türk Sosyal Bilimler Enstitüsü Akademik Bakış Dergisi, (47), 155-171.
- Şahinli, M.A. (2011). Açıklanmış Karşılaştırmalı Üstünlükler Endeksi: Türkiye Pamuk Endüstrisi Üzerine Bir Uygulama. Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 11(21), 227-240.
- Topcu, B.A. ve Sarıgül, S.S. (2015). Comparatıve Advantage And The Product Mappıng Of Exportıng Sectors In Turkey. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(18), 330-348.
- Tuerxun, A. (2017). Çin’in Küresel Rekabet Gücünün Açıklanmış Karşılaştırmalı Üstünlükler Yöntemine Göre Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Ticaret Üniversitesi Dış Ticaret Enstitüsü, İstanbul.
- Utkulu, U. (2005). Türkiye’nin Dış Ticareti ve Değişen Mukayeseli Üstünlükler. T.C. Dokuz Eylül Üniversitesi Yayınları, İzmir.
- Yalçınkaya, M.H., Çılbant, C., Erataş, F. ve Hartoğlu, D. (2014). Açıklanmış Karşılaştırmalı Üstünlükler Ekseninde Rekabet Gücünün Analizi: Türk- Çin Dış Ticareti Üzerine Bir Uygulama. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, (24), 41-57.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 25 Ekim 2021 |
| Gönderilme Tarihi | 19 Temmuz 2021 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2021Cilt: 6 Sayı: 2 |