Araştırma Makalesi
Yıl 2019,
Cilt: 4 Sayı: 1, 64 - 79, 30.04.2019
Öz
Günümüz
koşullarında karmaşıklaşan ilişkiler ve üretim süreçleri ile gelişen teknoloji
ve dünyanın her noktasına rahatlıkla ulaşılabilme olanaklarında meydana gelen
gelişmeler dikkate alındığında, alınacak kararların bir veya birkaç kritere
bağlı olamayacağı açıktır. Rekabetin küreselleşme ile birlikte acımasızlaştığı
da dikkate alınırsa her türlü kaynağın etkin bir şekilde kullanılması ve üretim
süreçlerinin buna göre yönetilmesi de ayrıca önem arz etmektedir. İşte bu
noktada son yıllarda önemli gelişmeler kaydeden çok kriterli karar verme
yöntemleri, karar vericiler için sıklıkla başvurulan yardımcı destek
sistemlerini oluşturmaktadır. Çalışmada; bölgesel ekonomik güç unsuru olan Arap
Birliği üyesi ülkelerin ekonomik gelişmişlik düzeylerine bağlı olarak, bölge
halkının sosyal seviyesinin ölçülmesi ve her iki durum arasındaki ilişkinin
ölçümü yapılmış ve bu maksatla Veri Zarflama Analizi (VZA) yöntemi
kullanılmıştır. Ülkelerin ekonomik ve sosyal düzeylerine etki edeceği düşünülen
ve Dünya Bankası resmi internet sitesinden elde edilen veriler kullanılarak,
Arap Birliği üyesi ülkelerin ekonomik ve sosyal etkinliklerinin ölçüldüğü
çalışma sonucunda; ülkelerin elde ettikleri etkinlik skorlarına bağlı olarak
tam etkinlik skoru alamayan ülkelerin hangi girdilerini ne oranda azaltmaları
ve/veya hangi çıktılarını ne oranda artırmaları gerektiği yönünde tavsiyelerle
birlikte, sonuçlar; referans kümesi eşleştirmesiyle desteklenmiştir. Ayrıca
ekonomik etkinliğin sosyal etkinlik üzerindeki etkisi değerlendirilerek
tartışılmıştır.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Ackoff R.L. (1978), The Art of Problem Solving, John Wiley & Sons.Inc., New York.
- Aladağ Z. (2016), Yöneylem Araştırması, Umuttepe Yayın No.: 171, Mühendislik Dizisi: 22, Umuttepe Yayınları, Kocaeli.
- Artura P. (2006), “Economies of Scale in Blood Banking: A Study Based on Data Envelopment Analysis”, Vox Sanguinis.
- Aydagün A. (2003), “Veri Zarflama Analizi”, Hava Harp Okulu Havacılık ve Uzay Teknolojileri Enstitüsü, HUTEN Yıl Sonu Semineri, İstanbul.
- Biesebroeck J. Van (2007), “Robustness of Productivity Estimates”, The Journal of Industrial Economics, LV (3).
- Chang S.Y., Chen T.H. (2008) “Performance Ranking of Asian Lead Frame Firms: A Slack-Based Method in Data Envelopment Analysis” International Journal of Production Research, 46 (14).
- Charnes A., Cooper W.W., Lewin A.Y., Seiford L.M. (1997), Data Envelopment Analysis: Theory, Methodology and Application, Kluwer Academic Publishers, USA.
- Demirci A. (2018-a), Teori ve Uygulamalarla Veri Zarflama Analizi, Gazi Kitabevi, Ankara.
- Demirci A. (2018-b), Multi Criteria Decision Making Methods (A Case Study for Determining Economic and Social Efficiencies of Arab Union Countries With Data Envelopment Analysis), (Academic Research in Social, Human and Administrative Science-I, Ed. Bülent Cercis Tanrıtanır ve Sevilay Özer), Gece Kitaplığı, Ankara.
- Fotios P., Aggeliki L., Constantin Z. (2008), “Bank Efficiency and Share Performance: Evidence From Greece”, Applied Financial Economics, 18.
- Golany B., Roll Y. (1989), “An Aplication Procedure For DEA”, International Journal of Management Science, 17 (3).
- Gülcü A., Coşkun A., Yeşilyurt C., Coşkun S., Esener T. (2004), “Cumhuriyet Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi’nin Veri Zarflama Analizi Yöntemiyle Göreceli Etkinlik Analizi”, Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 5 (2).
- Hansson H. (2007), “The Links Between Management’s Critical Success Factors and Farm Level Economic Performance on Dairy Farms in Sweden”, Food Economics, Acta Agriculturae Scandinavica Section C. 4.
- Karacaer Ş. (1998), “Antalya Yöresindeki 4 ve 5 Yıldızlı Otellerde Toplam Etkinlik Ölçümü: Bir Veri Zarflama Analizi Uygulaması”, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Kayalıdere K., Kargın S. (2004), “Çimento ve Tekstil Sektöründe Etkinlik Çalışması ve Veri Zarflama Analizi”, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6 (1).
- Kianı A.K. (2008), “An Empirical Analysis of TFP Gains in The Agricultural Crop-Sub-Sector of Punjab: A Multi-Criteria Approach”, European Journal of Scientific Research, 24 (3).
- Kontodimopoulos N., Moschovakis G., Aletras V., Niakas D. (2007), “The Effect of Environmental Factors on Technical and Scale Efficiency of Primary Health Care Providers in Greece”, Cost Effectiveness and Resource Allocation, BioMed Central Publishes.
- Mok V., Yeung G., Han Z., Li Z. (2007), “Leverage, Technical Efficiency and Profitability: An Application of DEA to Foreign-Invested Toy Manufactoring Firms in China”, Journal of Contemporary China, 16 (51).
- Ramanathan R. (2003), An Introduction to Data Envelopment Analysis – A Tool For Performance Measurement, Sage Publications, California US.
- Sengupta J.K. (2003), New Efficiency Theory With Applications of Data Envelopment Analysis, Springer-Verlag Berlin Heidelberg, Germany.
- Şevkli M., Koh S.C.L., Zaim S., Demirbağ M., Tatoğlu E. (2007), “An Application of Data Envelopment Analytic Hierarchy Process for Supplier Selection: A Case Study of BEKO in Turkey”, International Journal of Production Research, 45 (9).
- URL 1 http://www.worldbank.org, Erişim Tarihi: 15.02.2019.
- URL 2 http://www.cia.gov, Erişim Tarihi: 15.02.2019.
- URL 3 http://www.nkfu.com, Erişim Tarihi: 16.02.2019.
- Zzadeh A., Ghaderi S.F., Javaheri Z., Saberi M. (2008), “A Fuzzy Mathematical Programming Approach to DEA Models”, American Journal of Applied Sciences.
Yıl 2019,
Cilt: 4 Sayı: 1, 64 - 79, 30.04.2019
Öz
Kaynakça
- Ackoff R.L. (1978), The Art of Problem Solving, John Wiley & Sons.Inc., New York.
- Aladağ Z. (2016), Yöneylem Araştırması, Umuttepe Yayın No.: 171, Mühendislik Dizisi: 22, Umuttepe Yayınları, Kocaeli.
- Artura P. (2006), “Economies of Scale in Blood Banking: A Study Based on Data Envelopment Analysis”, Vox Sanguinis.
- Aydagün A. (2003), “Veri Zarflama Analizi”, Hava Harp Okulu Havacılık ve Uzay Teknolojileri Enstitüsü, HUTEN Yıl Sonu Semineri, İstanbul.
- Biesebroeck J. Van (2007), “Robustness of Productivity Estimates”, The Journal of Industrial Economics, LV (3).
- Chang S.Y., Chen T.H. (2008) “Performance Ranking of Asian Lead Frame Firms: A Slack-Based Method in Data Envelopment Analysis” International Journal of Production Research, 46 (14).
- Charnes A., Cooper W.W., Lewin A.Y., Seiford L.M. (1997), Data Envelopment Analysis: Theory, Methodology and Application, Kluwer Academic Publishers, USA.
- Demirci A. (2018-a), Teori ve Uygulamalarla Veri Zarflama Analizi, Gazi Kitabevi, Ankara.
- Demirci A. (2018-b), Multi Criteria Decision Making Methods (A Case Study for Determining Economic and Social Efficiencies of Arab Union Countries With Data Envelopment Analysis), (Academic Research in Social, Human and Administrative Science-I, Ed. Bülent Cercis Tanrıtanır ve Sevilay Özer), Gece Kitaplığı, Ankara.
- Fotios P., Aggeliki L., Constantin Z. (2008), “Bank Efficiency and Share Performance: Evidence From Greece”, Applied Financial Economics, 18.
- Golany B., Roll Y. (1989), “An Aplication Procedure For DEA”, International Journal of Management Science, 17 (3).
- Gülcü A., Coşkun A., Yeşilyurt C., Coşkun S., Esener T. (2004), “Cumhuriyet Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi’nin Veri Zarflama Analizi Yöntemiyle Göreceli Etkinlik Analizi”, Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 5 (2).
- Hansson H. (2007), “The Links Between Management’s Critical Success Factors and Farm Level Economic Performance on Dairy Farms in Sweden”, Food Economics, Acta Agriculturae Scandinavica Section C. 4.
- Karacaer Ş. (1998), “Antalya Yöresindeki 4 ve 5 Yıldızlı Otellerde Toplam Etkinlik Ölçümü: Bir Veri Zarflama Analizi Uygulaması”, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Kayalıdere K., Kargın S. (2004), “Çimento ve Tekstil Sektöründe Etkinlik Çalışması ve Veri Zarflama Analizi”, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6 (1).
- Kianı A.K. (2008), “An Empirical Analysis of TFP Gains in The Agricultural Crop-Sub-Sector of Punjab: A Multi-Criteria Approach”, European Journal of Scientific Research, 24 (3).
- Kontodimopoulos N., Moschovakis G., Aletras V., Niakas D. (2007), “The Effect of Environmental Factors on Technical and Scale Efficiency of Primary Health Care Providers in Greece”, Cost Effectiveness and Resource Allocation, BioMed Central Publishes.
- Mok V., Yeung G., Han Z., Li Z. (2007), “Leverage, Technical Efficiency and Profitability: An Application of DEA to Foreign-Invested Toy Manufactoring Firms in China”, Journal of Contemporary China, 16 (51).
- Ramanathan R. (2003), An Introduction to Data Envelopment Analysis – A Tool For Performance Measurement, Sage Publications, California US.
- Sengupta J.K. (2003), New Efficiency Theory With Applications of Data Envelopment Analysis, Springer-Verlag Berlin Heidelberg, Germany.
- Şevkli M., Koh S.C.L., Zaim S., Demirbağ M., Tatoğlu E. (2007), “An Application of Data Envelopment Analytic Hierarchy Process for Supplier Selection: A Case Study of BEKO in Turkey”, International Journal of Production Research, 45 (9).
- URL 1 http://www.worldbank.org, Erişim Tarihi: 15.02.2019.
- URL 2 http://www.cia.gov, Erişim Tarihi: 15.02.2019.
- URL 3 http://www.nkfu.com, Erişim Tarihi: 16.02.2019.
- Zzadeh A., Ghaderi S.F., Javaheri Z., Saberi M. (2008), “A Fuzzy Mathematical Programming Approach to DEA Models”, American Journal of Applied Sciences.
Toplam 25 adet kaynakça vardır.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Nisan 2019 |
| Gönderilme Tarihi | 6 Mart 2019 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2019Cilt: 4 Sayı: 1 |