Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Developments In The Analytical Balance Sheet Of The CBRT After Independence And Their Macroeconomic Reflections

Yıl 2023, Cilt: 4 Sayı: 2, 130 - 149, 31.12.2023

Nihan Demir Yaşar Uysal

https://doi.org/10.62001/gsijses.1402639

Öz

The aim of this study is to examine the developments in the analytical balance sheet of the CBRT after independence and the macroeconomic reflections of these developments. In this framework, after independence, a significant differentiation occurred in both the assets and liabilities of the analytical balance sheet. In this regard, it has been understood that there was a significant decrease in the increase in the budget deficit by limiting the financing of the Treasury after independence, and therefore independence also contributed to budget discipline. Based on these results, it has been possible to say that the functions expected for the CBRT to become independent have been realized, at least partially. However, it has been understood that while independence improves internal balances, it disrupts external balances.

Anahtar Kelimeler

CBRT Independence Analytical Balance Sheet Analysis Macroeconomic Developments

Kaynakça

  • Akhand, H. A. (1998). Central bank independence and growth: a sensitivity analysis. The Canadian Journal Of Economics, 31(2), 303-317.
  • Aksoy, B. (2016). Kamu tercihi teorisi bağlamında 4651 sayılı kanuna ilişkin bir değerlendirme. Yasama Dergisi, 11(34), 24-46.
  • Alpanda, S. ve Honig, A. (2014). The ımpact of central bank independence on the performance of inflation targeting regimes. Journal Of International Money And Finance, 44, 118-135.
  • Atış, A. G. (2014). Merkez bankacılığı ve merkez bankası-banka ilişkileri. N.O. Altay, C. Küçüközmen, M. Ural ve E. Demireli (Ed.), Banka iktisadı ve işletmeciliği, (ss. 89-135) içinde. Ankara: Detay Yayıncılık.
  • Barro, R. J. Ve Gordon, D. B. (1983). Rules, discretion and reputation in a model of monetary policy. Nber Working Paper Series, 1079, 1-33.
  • Blinder, A. S. (1998). Central banking in theory and practice. İngiltere: The Mıt Press.
  • Burdekin, R. C. K. ve Laney, L. O. (2016). Fiscal policymaking and the central bank institutional constraint Una Vez Ma´S: New Latin American Evidence. Public Choice, 167(3-4), 277–289.
  • Cukierman, A., Webb, S.B. ve Neyaptı, B. (1992). Measuring the independence of central banks and its effect on policy outcomes. The World Bank Economic Review, 6(3), 353-398.
  • Delice, G. (2015). Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası: 85 Yıllık Bir Geçmişin İzlerinden Tarihe Kayıt Düşmek. JEBPIR,1(2), 21-55.
  • Doumpos, M., Gaganis, C. ve Pasiouras, F. (2015). Central bank independence, financial supervision structure and bank soundness: an empirical analysis around the crisis. Journal Of Banking & Finance, 61, 69-83.
  • Durmuş, H. (2018). Türkiye’de enflasyon hedeflemesi: örtük enflasyon ve açık enflasyon dönemleri üzerine bir değerlendirme. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11: 181-201.
  • Eijffinger, S.C.W. ve Haan, J. D. (1996). The political economy of central bank independence. Special Paper International Finance Section, 19, 1-82.
  • Erçel, G. (1999). Türkiye’de Merkez Bankacılığı. Bulgaristan Merkez Bankası’nın 120. Kuruluş Yıl dönümü Münasebetiyle Yapılan Konuşma. https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/fd5e0b54-5b3c454e910c240ed4ea43a8/MerkezBankaciligi.pdf?MOD=AJPERES&CACHEID=ROOTWORKSPACE- fd5e0b54-5b3c-454e-910c-240ed4ea43a8-m3fBeN0
  • Erek, M.S. (2019). Merkez bankası bağımsızlığı ve mali güvenilirlik ilişkisi: gelişmekte olan ülkeler örneği (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Marmara Üniversitesi Bankacılık ve Sigortacılık Enstitüsü, İstanbul.
  • Eroğlu, N. ve Eroğlu, İ. (2010). Merkez bankalarının bağımsızlığı ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB)’nin bağımsızlık tartışması üzerine bir değerlendirme. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(1), 121-144.
  • Ertan, A. (2019). Merkez bankası bağımsızlığının önemi ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • Fraser, B. W. (1994). Central bank independence: what does it mean?. Karachi, Pakistan: Reserve Bank of Australia Bulletin.
  • Gediz, D. ve Sağın, A. (2015). Merkez bankası bağımsızlığı kavramı. İktisat Politikası Araştırmaları Dergisi, 2(2), 95-112.
  • Goodman, J.B. (1991). The politics of central bank independence. Comparative Politics, 23(3), 329-349.
  • Grilli, V., Masciandaro, D. ve Tabellini, G. (1991). Political and monetary ınstitutions and public financial policies in the industrial countries. Economic Policy, 6(13), 342-392.
  • Harunoğulları, E. (2017). Merkez bankası bağımsızlığı ve politikaları neticesinde ekonomik büyüme: Türkiye Örneği (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
  • Hazine Maliye Bakanlığı. (2018). Ekonomik göstergeler, Erişim tarihi: 20.09.2023, https://hmb.gov.tr/ekonomik-gostergeler
  • Herrero, A. G. ve Rio Lopez, P. (2003). Financial stability and the design of monetary policy. Banco De Espana Working Paper, 0315, 7-62.
  • Hetzel, R. L. (1990). Central bank independence in historical perspective. Journal Of Monetary Economics, 25(1), 165-176.
  • Işık, S. (2015). Merkez bankası bağımsızlığı ile makroekonomik değişkenler arasındaki ilişki: Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Örneği (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa.
  • Kern, A., Reinsberg, B. ve Rau-Göhring, M. (2019). IMF conditionality and central bank independence. European Journal Of Political Economy, 59, 212-229.
  • Klomp, J. ve Haan, J. (2009). Central bank independence and financial instability. Journal Of Financial Stability, 5(4), 321-338.
  • Kydland, F. E. ve Presscott, E. C. (1977). Rules rather than discretion: the inconsistency of optimal plans. Journal Of Political Economy, 85(3), 473-492.
  • Oritani, Y. (2010). Public governance of central banks: an approach from new ınstitutional economics. Bıs Working Papers, 299, 1-44.
  • Ricardo, D. (1824). Plan for the establishment of a national bank. London: John Murray Albemarle-Street.
  • Sargent, T.J. ve Wallace, N. (1981). Some unpleasant monetarist arithmetic, Federal Reserve Bank Of Minneapolis Quarterly Review, 5(3), 1-17.
  • Serdengeçti, S. (2005). Merkez Bankası Bağımsızlığı. Para Teorisi ve Politikasında Son Gelişmeler Sempozyumu II. Tebliğleri Kitabı (ss. 3-34) içinde. Muğla: Muğla Üniversitesi İ.İ.B.F ve TCMB.
  • Strateji ve Bütçe Dairesi. (2018). Ekonomik ve sosyal göstergeler, Erişim tarihi: 20.09.2023, https://www.sbb.gov.tr/ekonomik-ve-sosyal- gostergeler/
  • Takan, M. (2002). Bankacılık teori uygulama ve yönetim. Ankara: Nobel Yayıncılık.
  • Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası. (2008). Dünden bugüne Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası. Erişim tarihi: 20.04.2021, https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/3fac8ff1-5cbe4c0589b14f0a4cfbaa90/dundenbugune_TCMB.pdf? MOD=AJPERES&CACHEID=ROOTWORKSPACE-3fac8ff1-5cbe-4c05-89b1-4f0a4cfbaa90-m3fB7Js
  • Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası. (2017). Index, Erişim tarihi: 20.09.2023, https://evds2.TCMB.gov.tr/index.php?/evds/serieMarket
  • Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası. (2018). Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarihçesi ve görevleri. Erişim tarihi: 13.04.2021, https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/e6ccf55f-b2ac 4153 8d5a c7ba61afa053/TCMB+TK+BASKI+WEB.pdf?MOD=AJPERES
  • Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası. (2019). Merkez bankası tarihçesi, Erişim tarihi: 13.04.2021, https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/TR/TCMB+TR/Main+Menu/Banka+Hakkinda Tarihce/
  • Yılmaz, İ. (2006). Merkez Bankası Bağımsızlığı Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Avrupa Merkez Bankaları Sistemi ve Federal Reserv Sistem (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Diyarbakır.
  • Yurtkur, A. K. ve Arpağ, M. (2020). Merkez bankası bağımsızlığı ve enflasyon arasındaki ilişki: enflasyon hedeflemesi uygulayan ülkeler üzerine bir inceleme. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 29(4), 1-20.

Bağımsızlık Sonrası TCMB’nin Analitik Bilançosunda Gelişmeler ve Makro Ekonomik Yansımaları

Yıl 2023, Cilt: 4 Sayı: 2, 130 - 149, 31.12.2023

Nihan Demir Yaşar Uysal

https://doi.org/10.62001/gsijses.1402639

Öz

Bu çalışmanın amacı, TCMB’nin bağımsızlık sonrası analitik bilançosunda meydana gelen gelişmeleri ve bu gelişmelerin makro ekonomik yansımalarını incelemektir. Bu çerçevede bağımsızlık sonrası analitik bilançonun hem aktifi hem de pasifinde önemli bir farklılaşmalar meydana gelmiştir. Bu doğrultuda, bağımsızlık sonrası Hazine’yi finanse etmesinin sınırlandırılmasıyla bütçe açığındaki artışta önemli gerileme yaşandığı, dolayısıyla bağımsızlığın bütçe disiplinine de katkı sağladığı anlaşılmıştır. Bu sonuçlara bağlı olarak TCMB’nin bağımsız hale gelmesinde beklenen işlevlerin kısmen de olsa gerçekleştiğini söylemek mümkün olmuştur. Bununla birlikte bağımsızlığın iç dengeleri iyileştirirken dış dengeleri bozduğu anlaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

TCMB Bağımsızlığı Analitik Bilanço Analizi Makroekonomik Gelişmeler

Kaynakça

  • Akhand, H. A. (1998). Central bank independence and growth: a sensitivity analysis. The Canadian Journal Of Economics, 31(2), 303-317.
  • Aksoy, B. (2016). Kamu tercihi teorisi bağlamında 4651 sayılı kanuna ilişkin bir değerlendirme. Yasama Dergisi, 11(34), 24-46.
  • Alpanda, S. ve Honig, A. (2014). The ımpact of central bank independence on the performance of inflation targeting regimes. Journal Of International Money And Finance, 44, 118-135.
  • Atış, A. G. (2014). Merkez bankacılığı ve merkez bankası-banka ilişkileri. N.O. Altay, C. Küçüközmen, M. Ural ve E. Demireli (Ed.), Banka iktisadı ve işletmeciliği, (ss. 89-135) içinde. Ankara: Detay Yayıncılık.
  • Barro, R. J. Ve Gordon, D. B. (1983). Rules, discretion and reputation in a model of monetary policy. Nber Working Paper Series, 1079, 1-33.
  • Blinder, A. S. (1998). Central banking in theory and practice. İngiltere: The Mıt Press.
  • Burdekin, R. C. K. ve Laney, L. O. (2016). Fiscal policymaking and the central bank institutional constraint Una Vez Ma´S: New Latin American Evidence. Public Choice, 167(3-4), 277–289.
  • Cukierman, A., Webb, S.B. ve Neyaptı, B. (1992). Measuring the independence of central banks and its effect on policy outcomes. The World Bank Economic Review, 6(3), 353-398.
  • Delice, G. (2015). Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası: 85 Yıllık Bir Geçmişin İzlerinden Tarihe Kayıt Düşmek. JEBPIR,1(2), 21-55.
  • Doumpos, M., Gaganis, C. ve Pasiouras, F. (2015). Central bank independence, financial supervision structure and bank soundness: an empirical analysis around the crisis. Journal Of Banking & Finance, 61, 69-83.
  • Durmuş, H. (2018). Türkiye’de enflasyon hedeflemesi: örtük enflasyon ve açık enflasyon dönemleri üzerine bir değerlendirme. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11: 181-201.
  • Eijffinger, S.C.W. ve Haan, J. D. (1996). The political economy of central bank independence. Special Paper International Finance Section, 19, 1-82.
  • Erçel, G. (1999). Türkiye’de Merkez Bankacılığı. Bulgaristan Merkez Bankası’nın 120. Kuruluş Yıl dönümü Münasebetiyle Yapılan Konuşma. https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/fd5e0b54-5b3c454e910c240ed4ea43a8/MerkezBankaciligi.pdf?MOD=AJPERES&CACHEID=ROOTWORKSPACE- fd5e0b54-5b3c-454e-910c-240ed4ea43a8-m3fBeN0
  • Erek, M.S. (2019). Merkez bankası bağımsızlığı ve mali güvenilirlik ilişkisi: gelişmekte olan ülkeler örneği (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Marmara Üniversitesi Bankacılık ve Sigortacılık Enstitüsü, İstanbul.
  • Eroğlu, N. ve Eroğlu, İ. (2010). Merkez bankalarının bağımsızlığı ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB)’nin bağımsızlık tartışması üzerine bir değerlendirme. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(1), 121-144.
  • Ertan, A. (2019). Merkez bankası bağımsızlığının önemi ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • Fraser, B. W. (1994). Central bank independence: what does it mean?. Karachi, Pakistan: Reserve Bank of Australia Bulletin.
  • Gediz, D. ve Sağın, A. (2015). Merkez bankası bağımsızlığı kavramı. İktisat Politikası Araştırmaları Dergisi, 2(2), 95-112.
  • Goodman, J.B. (1991). The politics of central bank independence. Comparative Politics, 23(3), 329-349.
  • Grilli, V., Masciandaro, D. ve Tabellini, G. (1991). Political and monetary ınstitutions and public financial policies in the industrial countries. Economic Policy, 6(13), 342-392.
  • Harunoğulları, E. (2017). Merkez bankası bağımsızlığı ve politikaları neticesinde ekonomik büyüme: Türkiye Örneği (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
  • Hazine Maliye Bakanlığı. (2018). Ekonomik göstergeler, Erişim tarihi: 20.09.2023, https://hmb.gov.tr/ekonomik-gostergeler
  • Herrero, A. G. ve Rio Lopez, P. (2003). Financial stability and the design of monetary policy. Banco De Espana Working Paper, 0315, 7-62.
  • Hetzel, R. L. (1990). Central bank independence in historical perspective. Journal Of Monetary Economics, 25(1), 165-176.
  • Işık, S. (2015). Merkez bankası bağımsızlığı ile makroekonomik değişkenler arasındaki ilişki: Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Örneği (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa.
  • Kern, A., Reinsberg, B. ve Rau-Göhring, M. (2019). IMF conditionality and central bank independence. European Journal Of Political Economy, 59, 212-229.
  • Klomp, J. ve Haan, J. (2009). Central bank independence and financial instability. Journal Of Financial Stability, 5(4), 321-338.
  • Kydland, F. E. ve Presscott, E. C. (1977). Rules rather than discretion: the inconsistency of optimal plans. Journal Of Political Economy, 85(3), 473-492.
  • Oritani, Y. (2010). Public governance of central banks: an approach from new ınstitutional economics. Bıs Working Papers, 299, 1-44.
  • Ricardo, D. (1824). Plan for the establishment of a national bank. London: John Murray Albemarle-Street.
  • Sargent, T.J. ve Wallace, N. (1981). Some unpleasant monetarist arithmetic, Federal Reserve Bank Of Minneapolis Quarterly Review, 5(3), 1-17.
  • Serdengeçti, S. (2005). Merkez Bankası Bağımsızlığı. Para Teorisi ve Politikasında Son Gelişmeler Sempozyumu II. Tebliğleri Kitabı (ss. 3-34) içinde. Muğla: Muğla Üniversitesi İ.İ.B.F ve TCMB.
  • Strateji ve Bütçe Dairesi. (2018). Ekonomik ve sosyal göstergeler, Erişim tarihi: 20.09.2023, https://www.sbb.gov.tr/ekonomik-ve-sosyal- gostergeler/
  • Takan, M. (2002). Bankacılık teori uygulama ve yönetim. Ankara: Nobel Yayıncılık.
  • Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası. (2008). Dünden bugüne Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası. Erişim tarihi: 20.04.2021, https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/3fac8ff1-5cbe4c0589b14f0a4cfbaa90/dundenbugune_TCMB.pdf? MOD=AJPERES&CACHEID=ROOTWORKSPACE-3fac8ff1-5cbe-4c05-89b1-4f0a4cfbaa90-m3fB7Js
  • Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası. (2017). Index, Erişim tarihi: 20.09.2023, https://evds2.TCMB.gov.tr/index.php?/evds/serieMarket
  • Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası. (2018). Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarihçesi ve görevleri. Erişim tarihi: 13.04.2021, https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/e6ccf55f-b2ac 4153 8d5a c7ba61afa053/TCMB+TK+BASKI+WEB.pdf?MOD=AJPERES
  • Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası. (2019). Merkez bankası tarihçesi, Erişim tarihi: 13.04.2021, https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/TR/TCMB+TR/Main+Menu/Banka+Hakkinda Tarihce/
  • Yılmaz, İ. (2006). Merkez Bankası Bağımsızlığı Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Avrupa Merkez Bankaları Sistemi ve Federal Reserv Sistem (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Diyarbakır.
  • Yurtkur, A. K. ve Arpağ, M. (2020). Merkez bankası bağımsızlığı ve enflasyon arasındaki ilişki: enflasyon hedeflemesi uygulayan ülkeler üzerine bir inceleme. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 29(4), 1-20.
Toplam 40 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Mikro İktisat (Diğer)
Bölüm Araştırma Makaleleri
Yazarlar

Nihan Demir

Yaşar Uysal

Yayımlanma Tarihi 31 Aralık 2023
Gönderilme Tarihi 11 Aralık 2023
Kabul Tarihi 29 Aralık 2023
Yayımlandığı Sayı Yıl 2023 Cilt: 4 Sayı: 2

Kaynak Göster

APA Demir, N., & Uysal, Y. (2023). Bağımsızlık Sonrası TCMB’nin Analitik Bilançosunda Gelişmeler ve Makro Ekonomik Yansımaları. Uluslararası Sosyal Ve Ekonomik Çalışmalar Dergisi, 4(2), 130-149. https://doi.org/10.62001/gsijses.1402639