Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi

Abstract

İnsan büyüme ve gelişme başta olmak üzere her türlü hayatsal aktivitesini yapabilmek için
beslenmek zorundadır. Ayrıca insan sağlıklı kalarak, iç ortamının dengesini (homeostasiz)
koruyabilmesi ve ortam koşullarına uyabilmesi için de yeterli ve dengeli beslenme yapmalıdır. Bu
nedenle beslenme, çevresel faktörler içerisinde, sağlıklı ve dinç kalarak kaliteli uzun ömürlü yaşamın
olmazsa olmazlarındandır. Yeterli ve dengeli beslenebilmek için de besinlerin büyük bir kısmını
oluşturan bitki ve hayvanların yetiştirilmesi, toplanması, depolanması ve bunlardan yemek
hazırlanmasına kadarki süreçte tüm işlemlerin titizlikle yapılması gereklidir. Öncelikle besin ve gıda
olarak kullanılacak bitki ve hayvanların yetiştirildikleri yerlerin havası, suyu ve toprağı kirlenmemiş
olmalıdır. Kirlenmiş ortamda yetiştirilen bitki ve hayvanlardan, sağlıklı ve besin değeri yüksek
besinler elde etmek mümkün değildir. Hatta bu bitki ve hayvanların vücudunda biriken artık ve toksik
(zehirli) maddelerden dolayı bunları besin olarak aldığımızda yarar yerine zararlı bile olurlar. Bitki ve
hayvansal besinlerin toplanması ve bazı işlemlerden geçirilerek gıda haline getirilip depolanması
safhalarında yapılacak veya uygulanacak yöntem hatalarının da besinlerin sağlıklı ve kaliteli olup
olmamasında önemli rolü olmaktadır. Ayrıca besin ve gıdalardan çeşitli yemeklerin yapılmasından
sofranın hazırlanmasına kadarki süreçte sağlıklı, yeterli ve dengeli beslenme bakımından önemi
büyüktür. Bu bilgiler dikkate alındığında beslenme, insan için yaşamsal öneme sahiptir ve beslenme
bir sanattır diyebiliriz. Günümüzde hava, su, toprak kirlenmesi başta olmak üzere, insanlarda giderek
azalan aktivite yetersizliği, aşırı suni gübre, zirai mücadele ilacı ile GDO’lu ürünlerin yaygın olarak
kullanımı sağlıklı, yeterli ve dengeli beslenmeyi imkansız hale getirmektedir. Geleneksel Mutfak
Kültürünün hakim olduğu dönemlerde bitki ve hayvansal besinlerin yetiştirilmesinden, toplanmasına,
depolanmasına ve bunlardan yemeklerin hazırlanmasına kadarki süreçte uygulanan yöntemlerin büyük
bir kısmının uygun olması sağlıklı bir beslenmenin yapılabilme koşullarının var olduğunu
göstermektedir. Bu literatür çalışmasında sağlıklı ve kaliteli yaşam için beslenmenin önemi, besinlerin
yetiştirilmesi, toplanması, depolanması, yemeklerin hazırlanması yöntemlerinin önemi ve değeri ana
hatlarıyla açıklanıp değerlendirilecektir.