Research Article
BibTex RIS Cite

DÜNYADAKİ E-TİCARET UYGULAMALARI VE TÜRKİYE’YE ÖNERİLER

Year 2025, Volume: 10 Issue: 2, 87 - 106, 24.10.2025

Bahadır Yurtlak , Hüseyin Çetin

Abstract

Bu çalışma, dijitalleşmeyle beraber ticaretin evrim sürecindeki en son aşaması olan e-ticareti ele almaktadır. Çalışmada, e-ticaret kavramının tanımı, evrimi ve geleneksel ticaretten farkları detaylandırılmış olup e-ticaret modelleri gösterilmiştir. Küresel e-ticaret verilerin gösterilmesinin yanı sıra dünyadaki en önemli e-ticaret uygulamaları da ayrıntılı olarak verilmiştir. Bununla beraber e-ticaretin, Afrika, Amerika, Asya ve Avrupa kıtaları arasında sosyo-ekonomik, nüfus ve gelişmişlik düzeylerine göre değişiklikler gözlemlendiği tespit edilmiştir. Devamında ise Türkiye’de e-ticaretin mevcut verileri ve önemli e-ticaret uygulamaları tespit edilmiştir. Tüm bu konuların neticesinde ise Türkiye’deki e-ticaret kullanıcıların cinsiyet, yaş ve eğitim düzeyleri gibi demografik özelliklerinin, memnuniyet, güven, satış sonrası hizmet kalitesi, e-ticaret reklamları ve çevrim içi market ve yemek siparişleri gibi e-ticaret deneyimleri üzerindeki etkileri incelemek istenmiştir. Bununla beraber 301 katılımcı üzerinde anket çalışması gerçekleştirilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre, e-ticaret kullanıcıların demografik özellikleri e-ticaret müşteri deneyimlerini etkilediği görülmüştür. Son olarak ise anket cevapları ışığında ideal bir e-ticaret sitesi için öneriler verilmiştir.

Keywords

E-ticaret uygulamaları Dünyada e-ticaret Türkiye’de e-ticaret E-ticaret

Ethical Statement

Bu araştırma için Bursa Teknik Üniversitesi Fen, Mühendislik ve Sosyal Bilimleri Araştırmaları kurumu Etik Kurulu’nun 04.01.2024 tarih ve E-69707128-050.04-136520 sayılı kararı ile etik kurul onayı alınmıştır.

References

  • Adjustbrand (2023). GMV nedir: GMV ve gelir arasındaki farklar. 18 Ekim 2024 tarihinde https://www.adjustbrand.com/pazarlama-sozlugu/gmv-nedir-gmv-ve-gelir-arasindaki-farklar/ adresinden edinilmiştir.
  • Akıskalı, T., ve Kitapçı, O. (2021). E-hizmet uygulamalarında kalite algısı e-memnuniyet ve e-sadakat kavramlarının kültürel farklılıklara göre incelenmesi: İngiltere ve Türkiye örneği. Pazarlama İçgörüsü Üzerine Çalışmalar, 5(1), 1-23.
  • Alhussein, H., ve Atılgan, K. Ö. (2021). İnternet sitesi tasarımının müşteri güveni, müşteri memnuniyeti ve satın alma niyetine etkisi. Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11(1), 351-375. https://doi.org/10.18074/ckuiibfd.840405
  • Anbar, A. (2001). E-ticarette karşılaşılan sorunlar ve çözüm önerileri. Akdeniz İİBF Dergisi, 1(2), 18-32. Armağan, E. A., ve Turan, A. (2014). İnternet üzerinden alışveriş: demografik faktörlerin, bireysel ihtiyaçların etkisi üzerine ampirik bir değerlendirme. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 28(3), 16-22.
  • Astuti, M., Yulastri, A. ve Ganefri (2023). Literature review: the influence of demographics, user experience and e-commerce platforms in the digital business world. The Indonesian Journal of Computer Science, 12(5), 2538-2553. https://doi.org/10.33022/ijcs.v12i5.3444
  • Aydın, S., ve Derer, E. (2015). E-ticarette güven unsurunun müşterilerin satın alma davranışlarına olan etkisi: Süleyman Demirel Üniversitesi öğrencileri üzerine bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (21)1, 127-150.
  • Bakır, N. O., ve Bekereci, A. E. (2020). E-ticarette e-kullanıcı deneyiminin e-müşteri memnuniyeti ve e-müşteri sadakatine etkisi: ayakkabı sektörü üzerine bir araştırma. Journal of Research in Business, 5(1), 1-27. https://doi.org/10.35333/JRB.2020.174
  • Chevalier, S. (2024a). Market cap of leading consumer internet and online service companies worldwide as of june 2023. Statista. https://www.statista.com/statistics/208843/stock-market-value-of-web-based-companies
  • Chevalier, S. (2024b). Leading online marketplaces worldwide in 2023, by gross merchandise value. Statista. https://www.statista.com/forecasts/1456497/top-online-fashion-marketplaces-by-gmv
  • Chincholkar, S., ve Sonwaney, V. (2022). How demographic factors impact consumersa product choice during online shopping: an empirical study of tier-III markets. Indian Journal of Marketing, 52(2), 34–52. https://doi.org/10.17010/ijom/2022/v52/i2/168153
  • Connelly, B. L., Certo, S. T., Ireland, R. D., ve Reutzel, C. R. (2011). Signaling theory: A review and assessment. Journal of Management, 37(1), 39-67.
  • Çakır, G., ve Özcan, A. (2021). Stratejik insan kaynakları yönetiminin kurumsal performans üzerine etkisi: Türkiye’de işletmeden tüketiciye (B2C) e-ticaret modeli üzerine bir araştırma. International Journal of Social and Humanities Sciences (IJSHS), 7(45), 1868-1877.
  • Diker, A., ve Varol, A. (2013, Mayıs). E-Ticaret ve güvenlik [Bildiri Sunumu]. 1st International Symposium on Digital Forensics and Security (ISDFS’13), Elazığ.
  • Donici, A. N., Maha, A., Ignat, I., ve Maha, L. G. (2012). E-Commerce across United States of America: Amazon.com. Economy Transdisciplinarity Cognition, 15(1), 252-258.
  • Erdoğan, A. (2019). Tüketicilerin B2C E-Ticaret’e bakış açısı: bir anket çalışması ve çok boyutlu ölçekleme analizi. The Journal of Academic Social Science, (89), 17-29.
  • Eurostat (t.y.). Glossary:E-commerce. 03 Mart 2024 tarihinde https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php?title=Glossary:E-commerce adresinden edinilmiştir.
  • Fernandez-Lanvin, D., de Andres-Suarez, J., Gonzalez-Rodriguez, M., & Pariente-Martinez, B. (2018). The dimension of age and gender as user model demographic factors for automatic personalization in e-commerce sites. Computer Standards & Interfaces, 59, 1-9. https://doi.org/10.1016/j.csi.2018.02.001
  • Filiz, Z., ve Kolukısaoğlu, S. (2012). Doğrusal olmayan kanonik korelasyon analizi ve bir uygulama. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 8(16), 59-74.
  • Gedik, H. (2023). E-pazaryerlerinde algılanan web site kalitesi, güven ve çevrimiçi anlık satın alma arasındaki ilişkiler. Anatolia Social Research Journal, 2(2), 29-48. https://doi.org/10.5281/zenodo.10051049.
  • Gedik, Y. (2021). E-ticaret: teorik bir çerçeve. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12(1), 184-198.
  • Güven, H. (2020). Covid-19 pandemik krizi sürecinde e-ticarette meydana gelen değişimler. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 7(5), 251-268.
  • İnce Türker, G. (2009). E-ticaret amaçlı bir web sitesinin tasarlanması (Örnek bir uygulama) [Yüksek lisans tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi]. Afyon Kocatepe Üniversitesi Açık Erişim Sistemi. https://acikerisim.aku.edu.tr/xmlui/handle/11630/6192
  • İşler, D. B. (2008). Rekabetçi avantaj yaratma çerçevesinde KOBİ’lerde e-ticaret ve e-ticaretin stratejik kullanımı. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(3), 277-291.
  • Kalaycı, C. (2008). Elektronik ticaret ve KOBİ’lere etkileri. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 1(1), 139-150.
  • Kangal, A. (2013). Neden–sonuç zinciri teorisi ve basamaklama yöntemi: tüketici davranışı araştırmalarında kullanımı. Business & Economics Research Journal, 4(2), 55-78.
  • Karabıyık, B. K. (2021). E-ticaret pazaryerlerine yönelik müşteri e-sadakati: e-güven ve e-memnuniyetin rolü. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 23(3), 967-1000.
  • Kazancı, U., ve Bayarçelik, E. B. (2021). E-ticaret lojistiğinin müşteri memnuniyeti ve yeniden satın alma niyeti üzerindeki etkileri: Covid-19 küresel salgın dönemi. Yaşar Üniversitesi E-Dergisi, 17(67), 800-820.
  • Kılıç, S. (2013). Örnekleme yöntemleri. Journal of Mood Disorders, 3(1), 44-46. https://doi.org/10.5455/jmood.20130325011730
  • Kiniulis, M. (2023, 27 Şubat). Study: how many ecommerce sites are there?. Markinblog. https://www.markinblog.com/how-many-ecommerce-sites/
  • Kirveli, M. (2006). Kayıtdışı elektronik ticaretin elektronik ve/veya elektronik ortamlı ürün/hizmet satıcı firmaların fiyatlandırma politikasına etkisi ve anket uygulaması [Yayınlanmamış Yüksek lisans tezi]. Dokuz Eylül Üniversitesi.
  • Köprülü, O., ve Turhan, M. (2021). E-ticaret işletmelerinin web site tasarımlarının müşterilerin memnuniyeti ve satın alma niyeti üzerindeki etkisi: Silifke örneği. OPUS International Journal of Society Researches, 18(43), 6897-6917.
  • Kuyucu, M. (2019, Haziran). E-ticaret uygulamaları: üniversite öğrencilerinin çevrimiçi alışveriş yapma alışkanlıkları İzmir örneği. [Bildiri sunumu]. 6th International Conference on Education, Social Sciences And Humanities, İstanbul.
  • Küpoğlu, C. (2008). Dünya’da ve Türkiye’de perakendecilik ve e-ticaret karşılaştırması [Yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=WyXalBpoE6B48NLiorGTsQ&no=R5grb3U34GKVujbfa0kkcA
  • Liu, X., Ahmad, S. F., Anser, M. K., Ke, J., Irshad, M., Ul-Haq, J., ve Abbas, S. (2022). Cyber security threats: a never-ending challenge for e-commerce. Frontiers in Psychology, 13(1), 1-15. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2022.927398
  • Lola, I., ve Bakeev, M. (2023). What determines the differentiation in the e-commerce adoption by consumers: evidence from Russia. Electronic Commerce Research, 23(2), 1143-1159.
  • Loo, M. K., Ramachandran, S., ve Raja Yusof, R. N. (2024). Systematic review of factors and barriers influencing e-commerce adoption among smes over the last decade: a toe framework perspective. Journal of the Knowledge Economy, 16(2), 9624-9648.
  • Mainardes, E. W., de Souza, I. M., ve Correia, R. D.. (2020). Antecedents and consequents of consumers not adopting e-commerce. Science Direct. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0969698919310434
  • Maulana, A., Kurniawan, I., ve Riyansyah, A. (2023). The effect of e-commerce trust, site loyalty, and e-commerce satisfaction on purchasing behavior. Jurnal Manajemen, 27(2), 360–378.
  • Molla, A., ve Heeks, R. (2007). Exploring e-commerce benefits for businesses in a developing country. The Information Society, 23(2), 95-108.
  • Mori, M. (1970). The uncanny valley. IEEE Spectrum. 20 Mayıs 2023 tarihinde https://spectrum.ieee.org/the-uncanny-valley adresinden edinilmiştir.
  • Oğur, R., ve Tekbaş, Ö. F. (2003). Anket nasıl hazırlanır. Sted, 12(9), 336-340.
  • Özdemir, K. (2021). E-ticaret web sitelerine ait teknik özelliklerin tüketici algısına etkisi [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Bursa Teknik Üniversitesi.
  • Özgüven, N. (2011). Tüketicilerin çevrimiçi alışverişe karşı tutumları ile demografik özellikleri arasındaki ilişkinin analizi. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 2011(2), 47-54.
  • Özhan, Ş., ve Altuğ, N. (2015). Tüketicilerin demografik özelliklerinin online alışveriş davranışları üzerine etkileri. Ege Akademik Bakış, 15(4), 481-493.
  • Özseven, T., ve Ersöz, T. (2016). E-ticaret verilerinin müşteri profili açısından değerlendirilmesi. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 12(28), 85-98.
  • Pilatin, A., ve Dilek, Ö. (2021). Tüketicilerin online alışveriş alışkanlıklarının demografik özelikler bakımından incelenmesi doğu Karadeniz şehirleri üzerinde bir araştırma. Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(1), 11-28.
  • Roszko-Wójtowicz, E., Deep Sharma, G., Dańska-Borsiak, B., & Grzelak, M. M. (2024). Innovation-Driven E-Commerce Growth in the EU: An Empirical Study of the Propensity for Online Purchases and Sustainable Consumption. Sustainability, 16(4), 1563. https://doi.org/10.3390/su16041563
  • Rybaczewska, M., & Sparks, L. (2022). Ageing consumers and e-commerce activities. Ageing and Society, 42(8), 1879–1898. https://doi.org/10.1017/S0144686X20001932
  • Shivkumar, K. (2024). E-commerce transformation: amplifying success through seo. International Research Journal of Modernization in Engineering Technology and Science, 6(1), 5-7.
  • Shou, M., Jia, F., ve Yu, J., (2024) Developing urban infrastructure constructions for increasing e-commerce sales: the moderating roles of aging population. Industrial Management & Data Systems 124(5), 1971–1990. https://doi.org/10.1108/IMDS-03-2023-0175
  • Soni, B. L. (2023). The impact of e-commerce on traditional brick-and-mortar retail businesses: a comparative study. International Journal of Education, Modern Management, Applied Science & Social Science (IJEMMASSS), 5(4), 109-116.
  • Stewart, K. J. (2003). Trust transfer on the world wide web. Organization Science, 14(1), 5-17.
  • Suyanto, A., ve Femi, S. R. (2023). Analysis of the effect of impulsive purchase and service quality on customer satisfaction and loyalty in beauty e-commerce. Quality-Access to Success, 24(194).18. https://doi.org/10.47750/QAS/24.194.03
  • Şaan, T., ve Tiltay, M. A. (2021). Farklı ülkelerdeki tüketicilerin aynı ürüne yönelik yorumları farklılaşır mı? Amazon sanal alışveriş mağazası örneği. İnternet Uygulamaları ve Yönetimi Dergisi, 12(1), 53-75.
  • Şener, A., ve Coşkun, A. (2022). Tüketiciler açısından elektronik ticaret. Social Sciences Studies Journal (SSSJournal), 4(27), 6013-6021.
  • TÜİK (2024a). Dünya nüfus günü, 2024. 07 Eylül 2024 tarihinde https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Dunya-Nufus-Gunu-2024-53680 adresinden edinilmiştir.
  • TÜİK (2024b). Hanehalkı bilişim teknolojileri (bt) kullanım araştırması, 2024. 08 Ağustos 2024 tarihinde https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Hanehalki-Bilisim-Teknolojileri-(BT)-Kullanim-Arastirmasi-2024-53492 adresinden edinilmiştir.
  • Türkiye Cumhuriyeti Ticaret Bakanlığı (2019). Dijital ticaret tanım ve kavramlar. 24 Temmuz 2022 tarihinde https://ticaret.gov.tr/hizmet-ticareti/elektronik-ticaret/dijital-ticaret-tanim-ve-kavramlar adresinden edinilmiştir.
  • Türkiye Cumhuriyeti Ticaret Bakanlığı. (2024). Potansiyel e-ihracat pazarları. https://devletyardimlari.eib.org.tr/pdf/Potansiyel_E_Ihracat_Pazarlari_Raporu.pdf United Nations Conference on Trade and Development (2023). Economic development in Africa report 2023. https://unctad.org/publication/economic-development-africa-report-2023
  • Ünver, Ş., Alkan, Ö., ve Oktay, E. (2023). Online giyim alışverişi kararlarını etkileyen faktörler: Türkiye’de cinsiyet farklılıkları. Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 25(1), 9-23.
  • Wang, O., Perez-Cueto, F. J., ve Scrimgeour, F. (2024). E-commerce food choice in the west: comparing business-to-consumer, online-to-offline food delivery service, and click and collect. Electronic Commerce Research, 1-29. https://doi.org/10.1007/s10660-024-09806-9
  • Wigayha, C. K., Rolando, B., & Wijaya, A. J. (2025). A demographıc analysis of consumer behavioral patterns on digital e-commerce platforms. JUMDER: Jurnal Bisnis Digital dan Ekonomi Kreatif, 1(2), 22-37. https://doi.org/10.1234/jumder.v1i2.22
  • WTO (t.y.). E-commerce 24 Temmuz 2022 tarihinde https://www.wto.org/english/thewto_e/minist_e/mc12_e/briefing_notes_e/bfecom_e.htm adresinden edinilmiştir.
  • Yalçın, F., ve Baş, M. (2012). Elektronik ticarette müşteri memnuniyeti: fırsat siteleri üzerine bir araştırma. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(3), 1-16.
  • Yılmaz, Ö., ve Bayram, O. (2020). COVID-19 pandemi döneminde Türkiye’de e-ticaret ve e-ihracat. Kayseri Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2(2), 37-54. Yüksel, E., ve Sarıdoğan, E. (2011). Uluslararası ticaret teorileri ve Paul R. Krugman’ın katkıları. Öneri Dergisi, 9(35), 199-206.
  • Zhukova, N. (2023). Top trends in ecommerce for 2023 & beyond. Semrush. 05 Mayıs 2024 tarihinde https://www.semrush.com/blog/2023-top-ecommerce-trends adresinden edinilmiştir.

THE E-COMMERCE TECHNICS IN THE WORLD AND RECOMMENDATIONS TO TURKEY

Year 2025, Volume: 10 Issue: 2, 87 - 106, 24.10.2025

Bahadır Yurtlak , Hüseyin Çetin

Abstract

In this study, the concept of e-commerce is defined, and relevant theoretical frameworks are discussed comprehensively. Literature appropriate to the scope and objectives of the research is thoroughly
reviewed, with both theoretical and practical contributions clearly highlighted. Global e-commerce data and the most important e-commerce applications are presented, revealing that e-commerce varies across Africa, America, Asia, and Europe depending on socio-economic conditions, population size, and levels of development. The current state, up-to-date statistics, and major applications of e-commerce in Türkiye are examined in detail. Three hypotheses are developed to investigate the impact of gender, age, and educational level of e-commerce users in Türkiye on customer experience. Customer experience is defined by satisfaction, trust, after-sales service quality, ecommerce advertising, and online grocery and food ordering. Data were collected from 301 participants selected by simple random sampling and analyzed using SPSS 26.0. Findings show that demographic characteristics significantly affect customer experience; based on the results, various recommendations and future research areas are suggested.

Keywords

E-commerce E-commerce technics E-commerce in the world E-commerce in Turkey

References

  • Adjustbrand (2023). GMV nedir: GMV ve gelir arasındaki farklar. 18 Ekim 2024 tarihinde https://www.adjustbrand.com/pazarlama-sozlugu/gmv-nedir-gmv-ve-gelir-arasindaki-farklar/ adresinden edinilmiştir.
  • Akıskalı, T., ve Kitapçı, O. (2021). E-hizmet uygulamalarında kalite algısı e-memnuniyet ve e-sadakat kavramlarının kültürel farklılıklara göre incelenmesi: İngiltere ve Türkiye örneği. Pazarlama İçgörüsü Üzerine Çalışmalar, 5(1), 1-23.
  • Alhussein, H., ve Atılgan, K. Ö. (2021). İnternet sitesi tasarımının müşteri güveni, müşteri memnuniyeti ve satın alma niyetine etkisi. Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11(1), 351-375. https://doi.org/10.18074/ckuiibfd.840405
  • Anbar, A. (2001). E-ticarette karşılaşılan sorunlar ve çözüm önerileri. Akdeniz İİBF Dergisi, 1(2), 18-32. Armağan, E. A., ve Turan, A. (2014). İnternet üzerinden alışveriş: demografik faktörlerin, bireysel ihtiyaçların etkisi üzerine ampirik bir değerlendirme. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 28(3), 16-22.
  • Astuti, M., Yulastri, A. ve Ganefri (2023). Literature review: the influence of demographics, user experience and e-commerce platforms in the digital business world. The Indonesian Journal of Computer Science, 12(5), 2538-2553. https://doi.org/10.33022/ijcs.v12i5.3444
  • Aydın, S., ve Derer, E. (2015). E-ticarette güven unsurunun müşterilerin satın alma davranışlarına olan etkisi: Süleyman Demirel Üniversitesi öğrencileri üzerine bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (21)1, 127-150.
  • Bakır, N. O., ve Bekereci, A. E. (2020). E-ticarette e-kullanıcı deneyiminin e-müşteri memnuniyeti ve e-müşteri sadakatine etkisi: ayakkabı sektörü üzerine bir araştırma. Journal of Research in Business, 5(1), 1-27. https://doi.org/10.35333/JRB.2020.174
  • Chevalier, S. (2024a). Market cap of leading consumer internet and online service companies worldwide as of june 2023. Statista. https://www.statista.com/statistics/208843/stock-market-value-of-web-based-companies
  • Chevalier, S. (2024b). Leading online marketplaces worldwide in 2023, by gross merchandise value. Statista. https://www.statista.com/forecasts/1456497/top-online-fashion-marketplaces-by-gmv
  • Chincholkar, S., ve Sonwaney, V. (2022). How demographic factors impact consumersa product choice during online shopping: an empirical study of tier-III markets. Indian Journal of Marketing, 52(2), 34–52. https://doi.org/10.17010/ijom/2022/v52/i2/168153
  • Connelly, B. L., Certo, S. T., Ireland, R. D., ve Reutzel, C. R. (2011). Signaling theory: A review and assessment. Journal of Management, 37(1), 39-67.
  • Çakır, G., ve Özcan, A. (2021). Stratejik insan kaynakları yönetiminin kurumsal performans üzerine etkisi: Türkiye’de işletmeden tüketiciye (B2C) e-ticaret modeli üzerine bir araştırma. International Journal of Social and Humanities Sciences (IJSHS), 7(45), 1868-1877.
  • Diker, A., ve Varol, A. (2013, Mayıs). E-Ticaret ve güvenlik [Bildiri Sunumu]. 1st International Symposium on Digital Forensics and Security (ISDFS’13), Elazığ.
  • Donici, A. N., Maha, A., Ignat, I., ve Maha, L. G. (2012). E-Commerce across United States of America: Amazon.com. Economy Transdisciplinarity Cognition, 15(1), 252-258.
  • Erdoğan, A. (2019). Tüketicilerin B2C E-Ticaret’e bakış açısı: bir anket çalışması ve çok boyutlu ölçekleme analizi. The Journal of Academic Social Science, (89), 17-29.
  • Eurostat (t.y.). Glossary:E-commerce. 03 Mart 2024 tarihinde https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php?title=Glossary:E-commerce adresinden edinilmiştir.
  • Fernandez-Lanvin, D., de Andres-Suarez, J., Gonzalez-Rodriguez, M., & Pariente-Martinez, B. (2018). The dimension of age and gender as user model demographic factors for automatic personalization in e-commerce sites. Computer Standards & Interfaces, 59, 1-9. https://doi.org/10.1016/j.csi.2018.02.001
  • Filiz, Z., ve Kolukısaoğlu, S. (2012). Doğrusal olmayan kanonik korelasyon analizi ve bir uygulama. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 8(16), 59-74.
  • Gedik, H. (2023). E-pazaryerlerinde algılanan web site kalitesi, güven ve çevrimiçi anlık satın alma arasındaki ilişkiler. Anatolia Social Research Journal, 2(2), 29-48. https://doi.org/10.5281/zenodo.10051049.
  • Gedik, Y. (2021). E-ticaret: teorik bir çerçeve. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12(1), 184-198.
  • Güven, H. (2020). Covid-19 pandemik krizi sürecinde e-ticarette meydana gelen değişimler. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 7(5), 251-268.
  • İnce Türker, G. (2009). E-ticaret amaçlı bir web sitesinin tasarlanması (Örnek bir uygulama) [Yüksek lisans tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi]. Afyon Kocatepe Üniversitesi Açık Erişim Sistemi. https://acikerisim.aku.edu.tr/xmlui/handle/11630/6192
  • İşler, D. B. (2008). Rekabetçi avantaj yaratma çerçevesinde KOBİ’lerde e-ticaret ve e-ticaretin stratejik kullanımı. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(3), 277-291.
  • Kalaycı, C. (2008). Elektronik ticaret ve KOBİ’lere etkileri. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 1(1), 139-150.
  • Kangal, A. (2013). Neden–sonuç zinciri teorisi ve basamaklama yöntemi: tüketici davranışı araştırmalarında kullanımı. Business & Economics Research Journal, 4(2), 55-78.
  • Karabıyık, B. K. (2021). E-ticaret pazaryerlerine yönelik müşteri e-sadakati: e-güven ve e-memnuniyetin rolü. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 23(3), 967-1000.
  • Kazancı, U., ve Bayarçelik, E. B. (2021). E-ticaret lojistiğinin müşteri memnuniyeti ve yeniden satın alma niyeti üzerindeki etkileri: Covid-19 küresel salgın dönemi. Yaşar Üniversitesi E-Dergisi, 17(67), 800-820.
  • Kılıç, S. (2013). Örnekleme yöntemleri. Journal of Mood Disorders, 3(1), 44-46. https://doi.org/10.5455/jmood.20130325011730
  • Kiniulis, M. (2023, 27 Şubat). Study: how many ecommerce sites are there?. Markinblog. https://www.markinblog.com/how-many-ecommerce-sites/
  • Kirveli, M. (2006). Kayıtdışı elektronik ticaretin elektronik ve/veya elektronik ortamlı ürün/hizmet satıcı firmaların fiyatlandırma politikasına etkisi ve anket uygulaması [Yayınlanmamış Yüksek lisans tezi]. Dokuz Eylül Üniversitesi.
  • Köprülü, O., ve Turhan, M. (2021). E-ticaret işletmelerinin web site tasarımlarının müşterilerin memnuniyeti ve satın alma niyeti üzerindeki etkisi: Silifke örneği. OPUS International Journal of Society Researches, 18(43), 6897-6917.
  • Kuyucu, M. (2019, Haziran). E-ticaret uygulamaları: üniversite öğrencilerinin çevrimiçi alışveriş yapma alışkanlıkları İzmir örneği. [Bildiri sunumu]. 6th International Conference on Education, Social Sciences And Humanities, İstanbul.
  • Küpoğlu, C. (2008). Dünya’da ve Türkiye’de perakendecilik ve e-ticaret karşılaştırması [Yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=WyXalBpoE6B48NLiorGTsQ&no=R5grb3U34GKVujbfa0kkcA
  • Liu, X., Ahmad, S. F., Anser, M. K., Ke, J., Irshad, M., Ul-Haq, J., ve Abbas, S. (2022). Cyber security threats: a never-ending challenge for e-commerce. Frontiers in Psychology, 13(1), 1-15. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2022.927398
  • Lola, I., ve Bakeev, M. (2023). What determines the differentiation in the e-commerce adoption by consumers: evidence from Russia. Electronic Commerce Research, 23(2), 1143-1159.
  • Loo, M. K., Ramachandran, S., ve Raja Yusof, R. N. (2024). Systematic review of factors and barriers influencing e-commerce adoption among smes over the last decade: a toe framework perspective. Journal of the Knowledge Economy, 16(2), 9624-9648.
  • Mainardes, E. W., de Souza, I. M., ve Correia, R. D.. (2020). Antecedents and consequents of consumers not adopting e-commerce. Science Direct. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0969698919310434
  • Maulana, A., Kurniawan, I., ve Riyansyah, A. (2023). The effect of e-commerce trust, site loyalty, and e-commerce satisfaction on purchasing behavior. Jurnal Manajemen, 27(2), 360–378.
  • Molla, A., ve Heeks, R. (2007). Exploring e-commerce benefits for businesses in a developing country. The Information Society, 23(2), 95-108.
  • Mori, M. (1970). The uncanny valley. IEEE Spectrum. 20 Mayıs 2023 tarihinde https://spectrum.ieee.org/the-uncanny-valley adresinden edinilmiştir.
  • Oğur, R., ve Tekbaş, Ö. F. (2003). Anket nasıl hazırlanır. Sted, 12(9), 336-340.
  • Özdemir, K. (2021). E-ticaret web sitelerine ait teknik özelliklerin tüketici algısına etkisi [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Bursa Teknik Üniversitesi.
  • Özgüven, N. (2011). Tüketicilerin çevrimiçi alışverişe karşı tutumları ile demografik özellikleri arasındaki ilişkinin analizi. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 2011(2), 47-54.
  • Özhan, Ş., ve Altuğ, N. (2015). Tüketicilerin demografik özelliklerinin online alışveriş davranışları üzerine etkileri. Ege Akademik Bakış, 15(4), 481-493.
  • Özseven, T., ve Ersöz, T. (2016). E-ticaret verilerinin müşteri profili açısından değerlendirilmesi. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 12(28), 85-98.
  • Pilatin, A., ve Dilek, Ö. (2021). Tüketicilerin online alışveriş alışkanlıklarının demografik özelikler bakımından incelenmesi doğu Karadeniz şehirleri üzerinde bir araştırma. Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(1), 11-28.
  • Roszko-Wójtowicz, E., Deep Sharma, G., Dańska-Borsiak, B., & Grzelak, M. M. (2024). Innovation-Driven E-Commerce Growth in the EU: An Empirical Study of the Propensity for Online Purchases and Sustainable Consumption. Sustainability, 16(4), 1563. https://doi.org/10.3390/su16041563
  • Rybaczewska, M., & Sparks, L. (2022). Ageing consumers and e-commerce activities. Ageing and Society, 42(8), 1879–1898. https://doi.org/10.1017/S0144686X20001932
  • Shivkumar, K. (2024). E-commerce transformation: amplifying success through seo. International Research Journal of Modernization in Engineering Technology and Science, 6(1), 5-7.
  • Shou, M., Jia, F., ve Yu, J., (2024) Developing urban infrastructure constructions for increasing e-commerce sales: the moderating roles of aging population. Industrial Management & Data Systems 124(5), 1971–1990. https://doi.org/10.1108/IMDS-03-2023-0175
  • Soni, B. L. (2023). The impact of e-commerce on traditional brick-and-mortar retail businesses: a comparative study. International Journal of Education, Modern Management, Applied Science & Social Science (IJEMMASSS), 5(4), 109-116.
  • Stewart, K. J. (2003). Trust transfer on the world wide web. Organization Science, 14(1), 5-17.
  • Suyanto, A., ve Femi, S. R. (2023). Analysis of the effect of impulsive purchase and service quality on customer satisfaction and loyalty in beauty e-commerce. Quality-Access to Success, 24(194).18. https://doi.org/10.47750/QAS/24.194.03
  • Şaan, T., ve Tiltay, M. A. (2021). Farklı ülkelerdeki tüketicilerin aynı ürüne yönelik yorumları farklılaşır mı? Amazon sanal alışveriş mağazası örneği. İnternet Uygulamaları ve Yönetimi Dergisi, 12(1), 53-75.
  • Şener, A., ve Coşkun, A. (2022). Tüketiciler açısından elektronik ticaret. Social Sciences Studies Journal (SSSJournal), 4(27), 6013-6021.
  • TÜİK (2024a). Dünya nüfus günü, 2024. 07 Eylül 2024 tarihinde https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Dunya-Nufus-Gunu-2024-53680 adresinden edinilmiştir.
  • TÜİK (2024b). Hanehalkı bilişim teknolojileri (bt) kullanım araştırması, 2024. 08 Ağustos 2024 tarihinde https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Hanehalki-Bilisim-Teknolojileri-(BT)-Kullanim-Arastirmasi-2024-53492 adresinden edinilmiştir.
  • Türkiye Cumhuriyeti Ticaret Bakanlığı (2019). Dijital ticaret tanım ve kavramlar. 24 Temmuz 2022 tarihinde https://ticaret.gov.tr/hizmet-ticareti/elektronik-ticaret/dijital-ticaret-tanim-ve-kavramlar adresinden edinilmiştir.
  • Türkiye Cumhuriyeti Ticaret Bakanlığı. (2024). Potansiyel e-ihracat pazarları. https://devletyardimlari.eib.org.tr/pdf/Potansiyel_E_Ihracat_Pazarlari_Raporu.pdf United Nations Conference on Trade and Development (2023). Economic development in Africa report 2023. https://unctad.org/publication/economic-development-africa-report-2023
  • Ünver, Ş., Alkan, Ö., ve Oktay, E. (2023). Online giyim alışverişi kararlarını etkileyen faktörler: Türkiye’de cinsiyet farklılıkları. Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 25(1), 9-23.
  • Wang, O., Perez-Cueto, F. J., ve Scrimgeour, F. (2024). E-commerce food choice in the west: comparing business-to-consumer, online-to-offline food delivery service, and click and collect. Electronic Commerce Research, 1-29. https://doi.org/10.1007/s10660-024-09806-9
  • Wigayha, C. K., Rolando, B., & Wijaya, A. J. (2025). A demographıc analysis of consumer behavioral patterns on digital e-commerce platforms. JUMDER: Jurnal Bisnis Digital dan Ekonomi Kreatif, 1(2), 22-37. https://doi.org/10.1234/jumder.v1i2.22
  • WTO (t.y.). E-commerce 24 Temmuz 2022 tarihinde https://www.wto.org/english/thewto_e/minist_e/mc12_e/briefing_notes_e/bfecom_e.htm adresinden edinilmiştir.
  • Yalçın, F., ve Baş, M. (2012). Elektronik ticarette müşteri memnuniyeti: fırsat siteleri üzerine bir araştırma. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(3), 1-16.
  • Yılmaz, Ö., ve Bayram, O. (2020). COVID-19 pandemi döneminde Türkiye’de e-ticaret ve e-ihracat. Kayseri Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2(2), 37-54. Yüksel, E., ve Sarıdoğan, E. (2011). Uluslararası ticaret teorileri ve Paul R. Krugman’ın katkıları. Öneri Dergisi, 9(35), 199-206.
  • Zhukova, N. (2023). Top trends in ecommerce for 2023 & beyond. Semrush. 05 Mayıs 2024 tarihinde https://www.semrush.com/blog/2023-top-ecommerce-trends adresinden edinilmiştir.
There are 66 citations in total.

Details

Primary Language Turkish
Subjects International Business
Journal Section Makaleler
Authors

Bahadır Yurtlak 0000-0001-8846-0391

Hüseyin Çetin 0000-0001-7296-0447

Publication Date October 24, 2025
Submission Date August 6, 2025
Acceptance Date October 1, 2025
Published in Issue Year 2025 Volume: 10 Issue: 2

Cite

APA Yurtlak, B., & Çetin, H. (2025). DÜNYADAKİ E-TİCARET UYGULAMALARI VE TÜRKİYE’YE ÖNERİLER. Türk Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 10(2), 87-106.