İstanbul Aydın Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi

Abstract

Aristoteles, ünlü Metafizik adlı eserine “bütün insanlar, doğal olarak bilmek isterler” diyerek başlamıştır. Diğer yandan, Platon, Devlet adlı eserinde bir “Mağara Metaforu/Alegorisi” yaparak, bilgilerimizin, duyduklarımızın, algılarımızın ve inandıklarımızın bir “Gölgeler Oyunu” olma ihtimalini olduğunu ve bu durumda da yaşamımızın bir “Gölgeler Oyunu” olduğunu da bilmemizin de bir yolunun olmadığını açıklamıştır. Sosyal medya sahnesi ve uzamında bir “Gölgeler Oyunu” oynanmaktadır. Günümüzde MIT Üniversitesi’nin yaptığı araştırmaya göre, sosyal medya mecralarındaki haberlerin üçte ikisi, Oxford Üniversitesi’nin yaptığı araştırmaya göre ise, sosyal medya mecralarındaki haberlerin yarısı yalandır. Günümüz düşünürleri bu durumu, “post-truth” (hakikat sonrası) olarak kavramlaştırmaktadır. Hakikat-sonrası (post-truth) ile kişi ve kitlelerin doğruluğu, gerçekliği ve hakikati sorgulamaması, hatta bu yalan haberleri olduğu gibi kabul etmekte olduğu durum kavramlaştırılmaktadır. Parrhesia kavramı ise “post-truth” kavramının tersine, Antik Yunanca’da hakikati ve doğruyu söylemek anlamına gelmektedir. Parrhesiastes kavramı ise “parrhesia”’yı kullanan, yani hakikati, doğruyu, açıksözlülük, açık yüreklilik içinde söyleyen ve konuşma özgürlüğünü kullanan kişiyi tanımlamaktadır. Araştırmada, sosyal medyada hakikati ifadeni bulmak ya da hakikati ifade eden olmak için fenomenolojik yöntem önerilmektedir. Husserl’in kurucusu olduğu fenomenoloji, öncelikle kendimizden başlamak üzere, öğrenmiş ve öğretilmiş tüm kavramları sorgulamamızı, nesnelere ve nesnelerin imgelerine olan yukarıda açıkladığımız naif tutumunu değiştirerek, “refleksif” bir edimle, indirgeme yapmamızı önermektedir. Araştırma öncelikle tarihsel olarak hakikati ifade eden kişi olan “parrhesia” kavramı ile günümüzün “hakikat sonrası” kavramlarını betimsel olarak araştırdıkdan sonra, “kim parrhesia yapmaktadır, diğer bir deyişle kişinin parrhesiastes olduğunu nasıl ayırt edebiliriz? sorunsalını incelemeyi amaçlamaktadır. Makalede bu sorunun cevabı fenomenoloji olarak verilmektedir.