Çukurova University Journal of Faculty of Divinity

Abstract

Bu çalışmanın amacı "Adil Davranışlar Gösterme
Ölçeği" nin geçerlik ve güvenirlik çalışmasının sonuçlarını ortaya
koymaktır. Ölçek İslam ahlakına göre adalet erdeminin ilkelerinden
yararlanılarak hazırlanmıştır. Ölçeğin hazırlık aşamasında, uzman görüşlerinden
sonra,70 maddeden 26 madde çıkarılmış madde sayısı 44'e indirilmiştir.  Pilot uygulama yedi farklı fakülte ve bölümden
rastlantısal olarak seçilen 256 üniversite öğrencisi üzerinde yapılmıştır.
Faktör analizi sonucunda, dağınık ve düşük yük değerlerinden dolayı olumsuz
ifade içeren 2 madde, ayrıca denekler tarafından tam olarak anlaşılmadığı
düşünülen 3 madde çıkarılmıştır. Daha sonra bazı maddelerin ifadeleri
değiştirilip, yeni sorular da eklenerek, 40 maddelik bir form oluşturulmuştur.
40 maddeden oluşan yeni anket formu, 9 farklı fakülte ve bölümlerden 1. ve 4.
sınıfta öğrenim gören 919 kişilik gruba uygulanmıştır. Faktör analizi sonucunda
bazı maddeler dağınık ve düşük yük değerlerinden dolayı ölçekten çıkarılmış, toplam
varyansın % 61,302 'sini açıklayan 32 madde ve altı boyut ortaya çıkmıştır.
Varimax faktör döndürme işleminden sonra, teorik bilgiler çerçevesinde, madde
yüklerinin de birbirine yakınlığı göz önüne alınarak, 32 maddeden oluşan 5
boyutlu ("inanç-ibadet", "farkındalık"
"emanet-doğruluk", "önyargıdan uzak olma", "israftan
kaçınma") bir ölçek elde edilmiştir. Ölçeğin yapı geçerliliğini test etmek
amacıyla yapılan faktör analizi ve güvenilirliğini test etmek için yapılan
iç-tutarlılık analizi sonuçları, "Adil Davranışlar Gösterme Ölçeği
(ADGÖ)" nin geçerli, güvenilir ve istatistikî açıdan araştırmaya uygun
olduğunu göstermektedir.